“Yaşam/toplum haberleri, gazetecilikle edebiyatın birleşimi”

Atölye BİA’nın Nisan-Mayıs aylarında akademisyen Sevilay Çelenk kolaylaştırıcılığında düzenlediği tematik atölyelerden dördüncüsü olan Yaşam/Toplum Haberciliği, 12 Mayıs’ta (dün) 14 kişinin katılımıyla online olarak gerçekleştirildi. Atölyenin konuğu gazeteci Pınar Öğünç idi.

Atölye BİA’nın Nisan/Mayıs ayları boyunca akademisyen Sevilay Çelenk kolaylaştırıcılığında gerçekleştirdiği atölyelerden ilki Kültür-Sanat Haberciliği, ikincisi Spor Haberciliği, üçüncüsü ise Magazin Haberciliği üzerineydi. Tematik atölye dizisinde yer alan son tema ise “Yaşam/Toplum Haberciliği” oldu.

12 Mayıs’ta Perşembe akşamı 19.00 – 21.00 saatleri arasında gerçekleşen atölyede; yaşam/toplum haberciliğinin ne olduğu, neleri kapsadığı, dünyada ve Türkiye’de nasıl yapıldığı ve nasıl yapılması gerektiği, yaşam/toplum haberciliğinin neden gerekli olduğu, etik kurallarının neler olduğu, sınırlarının belli olup olmadığı ve nasıl bir dinamiğe sahip olduğu üzerine konuşuldu.

Atölye, Sevilay Çelenk’in kolaylaştırıcılığında, Pınar Öğünç’ün yaşam/toplum haberciliğini nasıl deneyimlediğini anlatmasıyla başladı.

Gazeteciliğin edebiyata yakınlığı

Öğünç, şunları aktardı:

“Yaşam/toplum haberciliği, ‘Yaşam-hayata dahil olmayan ne var ki?’ sorusunu sorduran bir alan. Alanı çok geniş. Yaşam-toplum başlığını nerede gördüğümüzü bir yoklayınca, daha çok bir mutfak terimi gibi geliyor. Bir insan basılı bir gazeteyi yaşam-toplum haberi okuyacağım diye almaz. Tuhaf ölçekte ‘tuhaf hikayeler’ şeklinde algılanan ve sunulan bir gelenekten geliyoruz aslında.

“Bir yazarla söyleşi yapacağım zaman, kafaya takıp yazarla ilgili her şeye çalışıyordum, her noktasını araştırıyordum, neredeyse her kitabını okuyordum. Eksikliğimi hissettirmeme kaygısı, hızlı bir eğitim oldu benim açımdan. Bunun etkisiyle kendiliğinden bu alana doğru bir kayış başladı bende. Daha sık toplum haberleri yapmaya başladım.

“Eskiden oturmuş yaşam sayfaları vardı, o sayfalara haber önermek zaten sizden beklenen bir şeydi. Ve bunların periyodik olması, bana ilham olan şeylerle birlikte, beni o tarafa itti. Edebiyata ilgim gazetecilik öncesinden başlamıştı. İkisini, planlamadan birleştirebileceğim bir alan haline geldi.

“Zamanla da röportaj türünü anlamaya çalışmak, okumak, kendimi o alanda ilerletmeye doğru gitti. Neden önemsedim? Gazeteciliğin edebiyata en yakın alan olması beni kendimle buluşturan bir alan açtı bana. Onun dışında da bu tür haberler, kendim de okur olarak en yakınlık duyduğum ürünlerdi.

Yanlış kaynamış bir kemik

“Röportaj dediğimiz tür, toplumda yanlış kaynamış bir kemik gibi. Söyleşi ile ayrımını hala yapamıyoruz. Röportaj birçok şeyi içinde barındırır. Hem yaklaştığınız konuya önyargılarınızı bir kenara bırakır ve merak duygunuzu diri tutar. İnsanların hayatlarına değmekle, size eklenen bir deneyim vardır. Bütün bunları bir araya getirebildiğimiz bir alan sunar. Ve bunu yapabilmek, en sevdiğim işe dönüştü. Röportajı, gerçeği, olup biteni yansıtan en güçlü tür olarak görüyorum.

“Sosyal hadise neyse, ona yaklaşmak.. ‘Sıradan insan’ diye bir kategori belirlemek ve o insanlara yaklaşmak. Gazetecilikte bana çok ilham veren bir şey.”

Öğünç, Yaşar Kemal’in “Röportaj Yazarlığında 60 Yıl” kitabını önerdi ve Yaşar Kemal’e değinerek, şunları söyledi:

“Yaşar Kemal, ‘Haber, haberin arkasını vermez’ diyor. Yani haber, eksikli bir tür olduğunu bilerek işe başlar diyor. Haber bizi sadece haberdar eder. Haberde, nüanslar, çatlaklar, karanlıklar dediğimiz kısımlar da vardır, haberle erişemeyeceğiz noktalar.. Hayatın haberdar olmakla yaklaşamayacağımız kısımları var.. Yaşar Kemal, hakikat, haberin içerisinde bir tür kabukla var olur, biraz da edebiyatın gücüyle o kabuğu kırmak ve olanın özüne inmek gerekir diyordu. İşte, röportaj bu noktaları barındırır.”

Öğünç, meslek hayatındaki deneyimlerini anlattı, katılımcıların sorularını yanıtladı.

Atölye soru-cevapların ardından sona erdi.

Pınar Öğünç hakkında

Gazeteci, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu. 22 yaşında bir haber dergisindeki iş görüşmesine yazdığı hikâyelerle giderek gazeteciliğe başladı. 1997’den bu yana çeşitli dergi ve gazetelerde muhabir, editör, köşe yazarı olarak çalıştı. 2008’de Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin seçtiği “En İyi Röportaj Ödülü”nün ve 2015’te Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin Evrim Alataş adına verdiği “Ayrımcılığa Karşı Ödül”ün sahibi oldu. Kitapları: Jet Rejisör Çetin İnanç, İnce İş, Asker Doğmayanlar, Aksi Gibi, Beterotu. 1975 İstanbul doğumlu.

Sevilay Çelenk hakkında

Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema bölümünde öğretim üyesi iken barış imzacısı olması nedeniyle 6 Ocak 2017 tarihinde 679 sayılı KHK ile görevinden ihraç edildi. Lisans eğitimini aynı üniversitenin Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler bölümünde 1990 yılında tamamladı. 1994 yılında kurulmuş olan ancak 2001 yılında kendini feshederek Eğitim Sen’e katılan Öğretim Elemanları Sendikası’nda (ÖES) iki dönem yönetim kurulu üyeliği yaptı. Türkiye’nin sivil toplum alanında tarihsel ağırlığa sahip kurumlarından biri olan Mülkiyeliler Birliği’nin 2012-2014 yılları arasında genel başkanı oldu. Birliğin uzun tarihindeki ikinci kadın başkandır. Eğitim çalışmaları kapsamında Japonya ve Almanya’da bulundu. Estonya Tallinn Üniversitesi’nde iki yıl süreyle dersler verdi. Televizyon-Temsil-Kültür, Başka Bir İletişim Mümkün, İletişim Çalışmalarında Kırılmalar ve Uzlaşmalar başlıklı telif ve derleme kitapların sahibidir. Türkiye’de Medya Politikaları adlı kitabın yazarlarındandır. Çok sayıda akademik dergi yanında, bilim, sanat ve siyaset dergilerinde makaleleri yayımlandı. Birçok gazetede ve başta bianet olmak üzere internet haberciliği yapan mecralarda yazılar yazdı.