Engelsiz filmler bir kez daha sinemaseverlerle buluşacak
*Fotoğraflar: Serhat Şatır
İlk kez 2013 yılında düzenlenen Engelsiz Filmler Festivali (EFF), birleştirmeye devam ediyor. Görme engelliler için filmlerin sesli betimleme; duyma engelliler içinse, ses ve diyalogların ayrıntılı altyazı ve işaret dili aracılığıyla sunulduğu festival de ortopedik engelliler de unutulmamış.
Gösterimler için tekerlekli sandalye kullanımına uygun salonlar seçilmiş. Engelli olsun olmasın herkese açık olan festivalin Genel Koordinatörü Kıvanç Yalçıner, yola çıkış hikâyelerini şöyle anlatıyor:
“Festival Yönetmeni Emrah Kalan ve Program Yönetmeni Ezgi Yalınalp ile birlikte o tarihten önce de film festivallerinde çalışıyorduk. Bu festivallerin bazılarında birkaç filmin sesli betimleme ile gösterimi yapılmıştı. Fakat bu gösterimlerde, sesli betimleme dediğimiz filmde olup biteni anlatan ses salona verildiğinden, filmi orijinal haliyle izlemek isteyen seyirciler bu gösterimleri pek tercih etmiyordu. Biz de tamamını, herkesin birlikte takip edebildiği, kapsayıcı bir film festivalinin mümkün olup olmadığı sorusunu sorduk ve bunun mümkün olduğunu gördük.”
Bu yıl 7’ncisi düzenlenecek festivalde, 48 film gösterilecek. Aynı zamanda çeşitli etkinlik ve atölye programları yapılacak. Üstelik tüm gösterimler ücretsiz.
Rehber Köpekler’le hayat
Genel Koordinatör Yalçıner, gösterimler için tekerlekli sandalye ihtiyacına uygun salonlar seçtiklerini söylüyor.
Ancak bu çok da kolay olmamış. Az sayıda salonun ortopedik engelliler için erişilebilir olduğunu belirten Yalçıner, bu konuda yapılması gereken çok şey bulunduğunu da ekliyor. Bu yıl gerçekleşmesi planlanan festivalin içeriğini ise şöyle özetliyor:
“İlk dört yıl sadece Ankara’da gerçekleşen festivale yoğun ilgi olunca, İstanbul ve Eskişehir kapıları da açıldı. Şimdi bu üç şehirde yapıyoruz. Daha fazla şehre yayılmak isterdik ancak engelli dostu sinema mekânları az. Festivalde, geçtiğimiz yıl Türkiye sinemasında öne çıkan filmlerin yer aldığı ‘Engelsiz Yarışma’, yine bu dönemde öne çıkan yabancı filmleri derlediğimiz ‘Dünyadan’ ve Türkiye yapımı kısa filmlerin izlenebileceği ‘Uzun Lafın Kısası’ bizi takip edenlerin bildiği başlıklar.
“Bu yıl ayrıca ‘engellilik’ meselesini odağına alan filmlerin izlenebileceği başlıklar var. Engeli olduğu için ötelenen, kendini izole eden veya bir mücadele veren karakterlerin hikâyelerinin anlatıldığı ‘Bizim İçin, Bizsiz Asla!’ bunlardan biri. Ayrıca fiziksel ve ruhsal sorunlar yaşayan bireylerin hayatında büyük farklar yaratan kahramanları tanıyacağımız ‘Rehber Köpekler’ başlığımız da var.
“Rehber Köpekler’i konu alan beş film gösterimi olacak. Festivalin İstanbul ayağında Rehber Köpekler Derneği’yle söyleyişi düzenlenecek. Organizasyonda görev almak isteyenler, festivalin web sayfasındaki iletişim bilgilerinden ya da sosyal medya hesaplarından iletişime geçebilir.”
Otizm dostu filmler
Festival herkese açık. Yedi yaşının üzerindeki herkesin, engeli olsun olmasın film izleyebildiğini hatırlatalım, hatta gösterimlerin en dolu zamanları, öğretmenlerin sınıflarını getirdiği “Çocuklar İçin” bölümünde yaşanıyor.
Bu bölümde gösterimi yapılacak üç filmin bir kısmı, her üç şehirde de “otizm dostu” olarak gerçekleşecek. Bu gösterimlerin farkı mı ne?
Otizm spektrum bozukluğu bulunan çocuk ve gençler için 2015’ten bu yana yapılan otizm dostu gösterimlerde filmler, tamamen karartma yapılmadan ve ses seviyeleri daha düşük tutularak gösteriliyor. Bu yıl “Küçük Kardeşim Mirai” adlı animasyon filmi sunulacak.
Hayatı farklı deneyimleme şansı
Festivalin ilginç bölümlerinden biri de, Sanal Gerçeklik. Festival izleyicileri, bu programdaki çalışmalarla hayatı farklı perspektiflerden deneyimleyebilecek. Mesela, üç boyutlu gözlük sayesinde tekerlekli sandalye kullanan genç bir kadının bedenini tanımasına ya da epilepsi nöbetleriyle mücadele eden sanatçının hikâyesine tanık olabilirsiniz.
Film programına buradan ulaşabilirsiniz.
Festival hakkında
Festivalin sitesindeki “hakkında” bölümü Gündüz Vassaf’ın şu sözüyle başlıyor:
“Beş duyumuzun belirli bir biçimde yan yana getirilmesine dayanan yetenek ve becerilerimizi taklit etmeye özendiriyoruz onları. Onları kendi kalıbımıza sokmaya çalışmamız, onların da bizim gibi olmaya çalışmaları, ezenle ezilen, sömürenle sömürülen şeklindeki totaliter yapıyı bir kat daha pekiştirmiş oluyor ki toplumdaki psikolojik güç de fiziki güç de bu yapıya dayanarak dağıtılıyor. Fiziksel engelli diye adlandırdığımız kişiler, insanı sınıflandırmaya ve kategorilere ayırmaya dayanan böyle bir değer sisteminin içinde hapsoldukları için, kendi eşsiz potansiyellerini, yaratıcılıklarını kullanma, kendilerine özgü zenginlikleri içinde patlama yapıp hepimiz için yeni ufuklar açma, yeni davranış ve düşünce modelleri getirme şansını kaybediyorlar.”
Sonra da kendilerini şöyle anlatıyorlar:
“Engelsiz Filmler Festivali, herkesin kültürel yaşama katılma hakkına sahip olduğu basit gerçeğinden yola çıkarak; engelli bireylerin sosyal ve kültürel haklarını kullanabilecekleri koşulların yaratılmasının bir zorunluluk olduğunu hatırlatmak üzere ilk kez 2013 yılında gerçekleşti.
Engelli bireylerin yakınlarıyla birlikte film izleyebilme, kültürel ve sosyal bir etkinliğe katılma, yalnızca kendileri için değil, aynı zamanda parçası oldukları toplumu zenginleştirmek için de yaratıcı, sanatsal ve entelektüel kapasitelerini geliştirme ve kullanma imkânına sahip olmaları gerektiğini savunan EFF kapsamındaki tüm film gösterimleri, atölyeler ve diğer yan etkinlikler erişilebilir olarak sunuluyor.
Güncel sinema örnekleri görme engelli bireyler için sesli betimlemeyle, işitme engelliler için işaret dili ve ayrıntılı altyazıyla gösteriliyor; film sonrası söyleşilerde Türkçe işaret diline çeviri yapılıyor. Festival kapsamındaki atölyeler ve diğer yan etkinlikler görme ve işitme engelli bireylerin de katılabileceği altyapıyla gerçekleşiyor. Tüm Festival mekanları ortopedik engelli bireylerin gereksinimleri gözetilerek, uygun mekanlar arasından seçiliyor.
Festival, her yıl Türkiye ve dünya sinemasının güncel ve klasik örneklerinden otuzun üzerinde uzun, kısa ve belgesel filmi erişilebilir olarak hazırlıyor. Bu filmleri Engelsiz Filmler Kütüphanesi’nde derleyerek engelsiz bir sinema arşivi oluşturuyor.
Kültürel yaşama katılma hakkı hepimizin!”
Ankara Başkent Üniversitesi Radyo,Televizyon ve Sinema bölümü mezunu. Uçan Süpürge Vakfı gönüllü çalışanı. Atölye BİA 2-10 Eylül 2019 “Temel Gazetecilik Atölyesi” ve 24-28 Şubat 2020 “Uygulamalı Haber Atölyesi” katılımcısı.
