“Farplas işçilerinin direnişi tüm kadınlara umut veriyor”

Kocaeli Dilovası Farplas fabrikası önünde dün (22 Şubat 2022) mor ve kırmızı renkler yan yanaydı. Yoksulluğa Karşı Feminist Kampanya Grubu, sendikal hakları için mücadele eden ve bu yüzden işten çıkartılan Farplas işçilerini ziyaret etti. “Direnişiniz tüm kadınlara umut veriyor” diyen feministler, 31 Ocak’tan beri fabrika önünde devam eden Farplas direnişindeki kadınların taleplerini dinledi, onlarla birlikte slogan attı, halay çekti.

“Bizler ek gelir değiliz”

“Feministlerin Farplas’ı ziyaretinin bizim için ayrı bir önemi var” diyor direnişteki kadın işçiler. Çünkü Farplas’da kadın işçiler aynı işi yaptıkları erkek meslektaşlarından daha az maaş alıyorlar. Regl izni, kreş, hamilelik dönemlerinde daha az yorucu işlerde çalışma gibi hakları da yok. Direnişin ön saflarını kadınların çekiyor olması da o yüzden şaşırtıcı değil. Çünkü  kadınlar Farplas’da ek gelir olarak görüldüklerini söylüyor.

“Ben burada 9 yıllık elemanım, neden ben daha az maaş alıyorum dediğimde bana söylenen cevap şuydu: ‘Kadınlar ek gelir olduğu için size bu kadar maaş veriyorlar.’ Ben ek gelir olduğumu bu fabrikada öğrendim” diyor konuştuğumuz ve ismini vermek istemeyen kadın işçilerden biri.

Otomotiv şirketi Farplas’ın CEO’su bir kadın, Ahu Büyükkuşoğlu Serter. Serter 2018’de Avrupa Melek Yatırımcılar Ağı Kongresi’nde (EBAN Congress) Yılın En İyi İş Meleği Ödülü’nü aldı. Ödüle, kadının iş dünyasında güçlenmesine destek veren ve sektörde çeşitliliği sağlamak için katılımı teşvik eden kadınlar aday olarak gösteriliyor. Direnişteki kadın işçiler, bu duruma ayrıca öfkeli:

“Bizim CEO’muz bir kadın ve bu yüzden ödüller aldı fakat bizler burada direnişteki kadınlar olarak hakkımız olanı talep ettiğimiz için işten çıkarıldık“ diyorlar.

Fabrika önündeki direnişe birkaç aylık bebeği ile gelen bir kadın işçinin sözleri ise aslında durumu özetliyor:

“Ben hamile iken bazı ağır işleri yapamayacak durumda olduğumu söylediğimde aldığım cevap ‘Hepimiz zorlanıyoruz bu işlerde, yapacak bir şey yok’ şeklindeydi.”

Kadın işçiler ayrıca Farplas’ta taciz ve mobbinge karşı kendini koruyacak mekanizmaların işletilmesini talep ediyor.

“Sendika hakkımız engellenemez”

Farplas’taki direniş 20’yi aşkın gündür devam ediyor. Ama öncesi de var. İşçiler 19 Ocak’ta yapılan maaş zammını yeterli bulmadıklarını işverene iletiyor ve bir günlüğüne iş bırakma eylemi yapıyorlar. İşverenin 1 hafta süre istemesi üzerine 20 Ocak’ta tekrar işbaşı yapıyorlar. Ayrıca Farplas’ta üye çoğunluğunu sağladıkları Birleşik Metal İş Sendikası’nın, işveren tarafından da tanınmasını talep ediyorlar. Çünkü DİSK’e bağlı olan sendikanın onların haklarını savunacağına inanıyorlar. Ancak, müzakereler devam ederken, işveren 27 Ocak’ta 100’den fazla çalışanı işten çıkartıyor.

“İşveren daha önce bize bunun sözünü vermiş olmasına rağmen, yani tamam, sendikanızı tanıyacağım demiş olmasına rağmen 1 hafta sonra bizleri işten çıkardı, biz de bunun üzerine direnişe başladık” diyor işten atılan işçilerden Betül Oral.

Betül, 27 yaşında ve yalnızca 1 senedir Farplas’ta çalışıyor, fakat işten atılan işçilerin arasında 15 senedir fabrikada çalışan işçilerin de olduğunu söylüyor. “Tek sebebi adil koşullarda çalışabilmek için anayasa da tanınmış olan sendikal hakkımızı kullanmamız” diye de ekliyor. Fakat işverenin buna cevabı direnişteki işçileri, polis şiddeti ile gözaltına aldırmak oluyor. 30 Ocak’ta yaklaşık 200 işçi Farplas’da fabrikaya kendilerini kapattıkları ve işi durdurdukları için şiddet kullanılarak ve yerlerde sürüklenerek gözaltına alındı. Üstüne bir de işveren direnişteki işçilere karşı kişi başı yaklaşık 20 bin liralık tazminat davası açtı.

Yaşasın kadın dayanışması

İşçiler gözaltından çıktıktan sonra 31 Ocak’ta direnişe geçti. Farplas önünde direniş kar kış demeden günlerdir sürüyor, her gün fabrika önüne gelen işçiler haklarını elde edene kadar vazgeçmemeye kararlı. “Sendikamız tanınana ve hepimiz işe iade edilene kadar buradayiz” diyorlar. 20 Ocak’ta işverene sundukları diğer taleplerinden de vazgeçmiş değiller. Feministlerin direnişi ziyareti boyunca ise kadınlar hep birlikte “Yaşasın Kadın Dayanışması” sloganları atıyor. Yoksulluğa Karşı Feminist İsyan Kampanya Grubu’ndan Selin Top neden fabrika önüne geldiklerini şu sözlerle açıklıyor:

“Farplas direnişini takip ederken en önde kadın işçilerin olduğunu gördük, heyecanlandık. Kadın direnişçiler bu eylemlerde en önde olduğunda inanın direnişin ayrı bir anlamı oluyor hepimiz için. Çünkü biliyoruz ki aslında kadınlar sadece bir zam için sokağa çıkmıyor. Eşdeğer işe eşit ücret için de sokaklara çıkıyoruz. Çünkü bizlere yani kadınlara aynı işi yapsak da aynı maaşı asla vermiyorlar.”

Top konuşmasında Farplas’ın hem kadın işçiler üzerinden reklamını yapıyor olması hem de direnişteki kadınların işten çıkarılmasındaki tezatlığa işaret ediyor:

“Farplas her yerde ‘Biz kadın dostu firmayız’ diyerek, reklam yapıyor. ‘Çalışanlarımızın yüzde 50’sı kadın’ diyerek övünüyor ve bunu kendisine halka ilişkiler olarak kullanıyor. Ama biz biliyoruz ki kadın işçilerin daha fazla çalıştırma sebeplerinden biri, ucuz iş gücü olmamız. Bize daha az zam yapıyorlar ve bu kadar kadın dostu olduğunu söyleyen yerde ne bir kreş var ne de kadınlara karşı mobing, şiddet, taciz vakası yaşandığında işleyecek bir mekanizma. Dolayısıyla biz kadınlar sadece sendika, sadece ücret zammı için değil, hayatta kalabilmek için, burada insanca yaşayabilmek için, insanca koşullarda işimizi yapabilmek için sokağa çıkıyoruz. Bir kadının sokağa çıkmasının ve bu direnişte olmasının çok daha büyük bir anlamı oluyor kadınlar için. Bu direniş içerisinde biz Farplas işçisi kadın arkadaşlarımızı ayrıca selamlıyoruz. Direnişiniz tüm kadınlara umut veriyor.”

Talepler

İşçilerin 20 Ocak’ta işverene sunduğu talepleri şöyle:

* İkramiye 4 maaş ve yüzde 100 olacak şekilde düzenlenmeli.

* Yapılan zam yetersiz, maaşların iyileştirilmesi.

* Gelir vergisi kesintilerinin işveren tarafından karşılanması.

* Planlı duruşlarda yıllık izin yazılmaması, idari izin yazılması.

* 12 saatten 8 saate dönüşte söz verilen yüzde 10’luk farkın verilmesi.

* Sosyal yardım miktarları;

– Erzak yardımı minimum 1000 TL

– Bayram parası minimum 1000 TL

– Yakacak yardımı minimum 1000 TL

– Ayakkabı yardımı 500 TL

– Öğrenci yardımı minimum ilköğretim 1000 TL, lise 1500 TL, üniversite 2000 TL

– Yıllık izin parası minimum 750 TL

* Enflasyon farklarını her 6 ayda maaşlara yansıması

* Çalışanların görev tanımlarının haricinde farklı işler yaptırılması ve yapmayı reddettiğinde tutanak tutulmasının engellenmesi

* Zorunlu olarak sağlık sorunları nedeniyle rapor alanlara devamsızlık priminin kesilmemesi

* Çalışanların yıllarına göre kıdem farkının korunması

* Mesai ücretleri haftaiçi yüzde 100, haftasonu yüzde 200, bayramlarda yüzde 300 olarak uygulanmalı

* Banka promosyonu her sene dağıtılması

* Özel sağlık sigortası yapılmalı

* PYS değerlerinin gerçekleşmemesi ve tamamen formalite olmaktan çıkması

* Bu süreç içerisinde içimizden seçtiğimiz temsilci ve çalışan arkadaşlarımızın iş akdinin fesh edilmemesi

* Bu taleplerin hepsinin onaylanması ve 31.01.2022 tarihine kadar çözümlenip Ocak ayı maaşlarına yansıması.