Atölye BİA’da üçüncü gün: Söyleşi nasıl yapılır, haber nasıl hazırlanır?
Atölye BİA’nın Temel Gazetecilik Atölyesi, İstanbul’da bulunan Atölye BİA’da farklı şehir ve üniversitelerden sekiz katılımcıyla üçüncü günüyle devam etti.
9 Ekim’e kadar sürecek olan atölyenin üçüncü gününde (bugün), gazeteci İrfan Aktan katılımcılara röportaj&söyleşi tekniklerini anlattı.
Katılımın ücretsiz olduğu Temel Gazetecilik Atölyesi’nde atölye katılımcıları, atölye boyunca hak temelli özel haberlerini hazırlayacak. Özel haberlerini yazacak katılımcıların haber oluşturma süreçlerinin kolaylaştırıcılığını ise gazeteciler Ahmet Tulgar ve Rengin Arslan ile Atölye BİA Yerel Haber ve Ağ Koordinatörü Nazan Özcan yapacak.
TIKLAYIN – Atölye BİA Eğitim Videosu – Haber fotoğrafçılığı nedir?
TIKLAYIN – Atölye BİA Eğitim Videosu – Hak odaklı habercilik nedir?
“Söyleşi bir ırmaksa, röportaj denizdir”
Gazeteci İrfan Aktan, katılımcılara şunları aktardı:
“Söyleşi birebirdir, soru-cevaplıdır. Söyleşi bir ırmaksa, röportaj denizdir. Söyleşinin belirli sınırları vardır. Röportajda edebi kalem daha fazladır. Söyleşi-röportajda mutlaka bir çerçeve olmalı, bir kompozisyon olmalı. Okuyucu, yazdığınız metinde sizin ne yapmak istediğinizi, nereye varmak istediğinizi görmeli.
“Röportaj ve söyleşi öncesinde dikkat etmemiz gereken şeyler var. Söyleşiye giderken elimizde mutlaka bir malumat olmalı, bilgi olmalı. Ve söyleşi esnasında ‘cahili’ oynamalıyız. Öğrenmek isteyen, meraklı kişi olmalıyız. Temel bir diğer şey de, soru sormaktır. Soru sormalıyız. Merak kısmı en hayati iş. Ultra meraklı olacaksınız. Kendiniz için değil, halk için. Merakımızı gidermeye çalışmalıyız.
Editörün önemi
“Format ne olursa olsun, metinde çerçeve mutlaka olmalı.
“Röportaj güzel yazılmalı, kalem oynattığınızı okuyucuya göstermelisiniz. Mesele sadece bilgiyi almak değil, onu kalem oynatarak yazmak ve anlamlı bir bütün olarak aktarmak önemlidir.
“Söyleşi yaparken, konuşacağımız ilgili kişiyi iyi seçmeliyiz. Konuya da ayrıca çok iyi hazırlanmalıyız. Söyleşinize önceden çalışmanız gerekiyor.
“Gazetecilik yaparken, editörsüz çalışmayın, gazetecilik editörsüz yapılmaz. Bu usta çırak ilişkisinden öte bir durum. İkinci bir göz her zaman çok önemli. Editör haberinize müdahale edebilir, beğenmeyebilir. Editör iş ortağınızdır. Size yön verir, metninizi en iyi hale getirmeye çalışır.
Söyleşi esnasında nasıl davranmalıyız?
“Meraklı olduğunuzu göstermelisiniz. Ama abartı meraka gerek yok. Normal olun. Zamanla kimle nasıl konuşacağınızı zaten kavrarsınız.
“Karşınızdaki insana söyleşinin ipleri vermemelisiniz. Kontrol sizde olmalı. Siyasetçiler bunu çok yapar, size yönlendirmeye çalışırlar. Siyasetçilerin karşısında asla yelkenleri indirmeyecekseniz, mesafenizi koruyacaksınız. Hazırlıklı olmalısınız. Söyleşi esnasında konuştuğunuz kişiler bazen alt-üst çatışmasına da girer.
“Soğukkanlı olmalısınız. İktidar dengesi değiştiği anda, hemen maksimum malumat ve bilgiyi alarak, kontrolü de elimizde tutarak söyleşimizi yapıp tamamlamalıyız. Söyleşiyi siz istediğiniz yöne doğru götürmelisiniz.
“Söyleşeceğiniz kişiyle önceden uzun sohbetler yapmamalısınız. Randevu saatinden önce her zaman orada bulunun, hazır olun.
“En iyi cümleler sonlara doğru çıkar. Çünkü kişiyi artık söyleşinin içerisine çekmişsinizdir. Odağını söyleşiye çekmişsinizdir.
“Haberde temel olan en önemli bilgiyi, metnin sonuna saklamamalısınız. En önemli bilgi önce verilir, sonra detaya gidilir.”
Haber önerileri konuşuldu
Atölyenin devamında, katılımcılarla gündem toplantısı yapıldı.
Gündem değerlendirmesinin ardından katılımcıların yapacakları haber konuları ve haber oluşturma sürecinde izleyecekleri yol, görüşecekleri kaynaklar belirlendi.
Katılımcıların Özcan, Tulgar ve Arslan ile hazırlayacakları haberler, bianet’te ve atolyebia.org’da yayımlanacak.
Atölye 9 Ekim’e kadar haber atölyeleriyle devam edecek.
